Żołądek (gaster) jest narządem położonym w lewym nadbrzuszu, prawie całkowicie wewnątrzotrzewnowo, z wyjątkiem niewielkiego fragmentu wpustu w jego tylnej części (siodło dna) i krzywizny większej – miejsc na połączeniu blaszek otrzewnej, którymi żołądek jest zaopatrywany naczyniowo i nerwowo. Jest to najobszerniejsza część cewy jelitowej człowieka.
Artykuł jest podzielony na 2 części, w pierwszej znajdziecie szczegółową wiedzę anatomiczną, fizjologiczną. Kto chce, może przejść od razu do części 2, gdzie znajdziecie informacje, w jaki sposób ten narząd może oddziaływać na inne regiony.
Spis Treści
CZĘŚĆ 1
- Embriologia
- Budowa i topografia
- Budowa histologiczna
- Unerwienie
- Zaopatrzenie płynowe
CZĘŚĆ 2
- Funkcje
- Konsekwencje kliniczne dysfunkcji żołądka
- Patologie żołądka
- Dzwonki alarmowe
CZĘŚĆ 1
Jak zawsze, najpierw teoria…
1. Embriologia
Powstaje około 28 dnia po zapłodnieniu z jelita przedniego, z jego wrzecionowate rozszerzenie. Z przedniej strony formuje się krezka przednia żołądka (mesogastrium ventrale), z tyłu krezka tylna (mesogastrium dorsale). Żołądek obniża się z poziomu C7/Th1 do okolicy L2. Wraz ze wzrostem żołądka następuje zmiana jego położenia.
- rotacja dookoła osi podłużnej – powoduje przemieszczenie zawiązka wątroby, pęcherzyka żółciowego, części przegrody poprzecznej, serca i brzusznego zawiązka trzustki w okolicę podżebrową prawą. Grzbietowa część krezki przedniej daje początek sieci mniejszej (omentum minus). Przednia część daje początek więzadła sierpowatego wątroby (ligamentum falciforme hepatis) i obłego (lig. teres hepatis). Z krezki tylnej tworzy się grzbietowy zawiązek trzustki i śledziona. Krezka tylna utworzy więzadło żołądkowo-śledzionowe (lig. gastrosplenicum), więzadło śledzionowo-nerkowe (lig. splenorenalis), więzadło żołądkowo-okrężnicze z więzadłem przeponowo-okrężniczym (lig. gastrocolicum z lig. phrenicocolic) oraz sieć większą (omentum maius). W miejscu połączenia krezki tylnej z przednią powstaje więzadło żołądkowo-przeponowe (lig. gastrophrenicum) – silne zakotwiczenie do dolnej powierzchni przepony. Taka rotacja pociąga za sobą także zmianę położenia układu przywspółczulnego. Lewy pień błędny znajdzie się na przedniej ścianie żołądka, natomiast pień błędny prawy – na tylnej. Szybszy wzrost lewej, tylnej części żołądka tworzy skierowaną w dół, wypukłą krzywiznę większą (curvatusa gastrica maior), wolniejszy wzrost prawej części żołądka tworzy skierowaną w górę i w prawą stronę wklęsłą krzywiznę mniejszą (curvatura gastrica minor),
- rotacja w osi strzałkowej – zmianie położenia ulega wpust żołądka (cardia) – obniża się, natomiast odźwiernik (pylorus) wędruje do góry.
Takie formowanie żołądka trwa do ok. 51 dnia ciąży.
2. Budowa i topografia
Kształt żołądka jest bardzo zmienny i zależy od wielu czynników – stanu wypełnienia, napięcia ścianek, położenia i fizjologii sąsiadujących z nim narządów, funkcji oddechowej, postawy ciała, wykonywanej aktywności, możliwych dysfunkcji (ptoza). Żołądek można podzielić na 4 części:
– część wpustowa (pars cardiaca)- wpust żołądka (cardia), czyli miejsce przejścia przełyku w żołądek oraz jama wpustowa (ostium cardiacum). Wpust można zlokalizować na wysokości T11/T12, pod chrząstką VII lewego żebra, pod łukiem żeber. Jest to względnie stały punkt topograficzny,
– dno żołądka (fundus) – znajduje się bezpośrednio pod przeponą. Jest wypukłą do góry przestrzenią, zazwyczaj wypełniona powietrzem, tzw. przestrzeń Traubego. Dno tworzy z wpustem wcięcie wpustowe – kąt Hisa. Dno żołądka znajduje się w okolicy V i VI przestrzeni międzyżebrowej lewej. Niekiedy przestrzeń Traubego może się zmniejszyć lub zniknąć – na przykład podczas zapalenia płuc, pojawienia się płynu w jamie opłucnowej lewej,
– trzon żołądka (corpus) – przestrzeń pomiędzy wpustem i odźwiernikiem. Znajduje się pomiędzy X przestrzenią międzyżebrową lewą a okolicą L3-L4, w zależności od wypełnienia i fizjologii. Niżej leży przy ptozie, dużym wypełnieniu, zmniejszeniu napięcia ścian u osób starszych,
– część odźwiernikowa – złożona z jamy odźwiernikowej (antrum pyloricum), 2-3-centymetrowego kanału odźwiernikowego (canalis pyloricus) i samego odźwiernika (pylorus). Pomiędzy krzywizną mniejszą a częścią odźwiernikową znajduje się wcięcie kątowe (incisura angularis). Sam odźwiernik zbudowany jest z wyraźne pogrubionej błony śluzowej zaopatrzonej w mocną warstwę mięśni okrężnych, tworzących zwieracz rzeczywisty – czynna separacja żołądka i dwunastnicy. Część ta zbudowana jest z dobrze rozwiniętej okrężnej warstwy mięśni – funkcjonuje jako zwieracz rzeczywisty. Jama odźwiernikowa położona jest na wysokości L2/L3, odźwiernik można zlokalizować w okolicy L1/L2 (w leżeniu tyłem okolica T12), nieco do prawej od linii środkowej. Lokalizacja jest względnie stała, aczkolwiek zależy od wypełnienia i fizjologii – może się przemieścić nieco do lewej strony.
3. Budowa histologiczna
Warstwa surowicza:
Z zewnątrz otoczona jest warstwą otrzewnej (tunica serosa), wewnątrz błoną podsurowiczą (tunica subserosa) – zaopatrzenie naczyniowe i nerwowe (zawiera włókna viscerosensoryczne i visceromotoryczne dla mięśniówki żoładka).
Warstwa mięśniowa:
Żołądek jako jedyny narząd jamy brzusznej zbudowany jest z 3-warstwowej warstwy mięśni. Warstwa zewnętrzna ma podłużny układ włókiem, warstwa środkowa poprzeczny, warstwa wewnętrzna skośny. Wewnętrzna warstwa jest pofałdowana, co dodatkowo zwiększa powierzchnię.
Warstwa śluzowa:
Warstwę tą buduje nabłonek jednowarstwowy walcowaty, zamiera w sobie komórki gruczołowe wydzielające śluz, dwuwęglany (wodorowęglan) i substancje trawienne. Błona podśluzowa (tela submucosa) zawiera splot podśluzowy – włókna viscerosensoryczne i visceromotoryczne dla śluzówki żołądka, oraz naczynia, nerwy i układ limfatyczny.
4. Unerwienie
Unerwienie współczulne pochodzi z segmentów kręgosłupa piersiowego T6-T9 drogą nerwu trzewnego większego (n. splanchnicus maior) i mniejszego (n. splanchnicus minor). Przełączenie synaptyczne ma miejsce w splocie trzewnym (plexus coeliacus).
Unerwienie przywspółczulne pochodzi z jądra grzbietowego nerwu błędnego (nucleus dorsalis nervi vagi), drogą nerwu błędnego lewego i prawego, które tworzą gęstą sieć nerwową wokół przełyku i schodzą do jamy brzusznej przez rozwór przełykowy przepony. Pomimo, iż uważa się, że nerw błędny prawy unerwia tylną, a nerw błędny lewy – przednią część żołądka, tak gęste utkanie sieci nerwowej pni błędnych po przejście przez przeponę stanowi problem z ich rozdzieleniem (F. Willard).
Ciekawe jest, że taka organizacja układu nerwowego zaopatrującego żołądek pozwala na całkowitą autonomię pracy. Po odcięciu od autonomicznego układu nerwowego perystaltyka i wydzielanie nie zostają zatrzymane. Dzieje się tak dzięki pracy splotu wewnątrz warstwy mięśniowej – splotu Auerbacha (plexus myentericus Auerbachi) oraz splotu warstwy podśluzowej (plexus submucosus Meissneri).
Kolejną ciekawostką jest fakt, że wpust żołądka posiada własne unerwienie autonomiczne – działa to w ten sposób: w spoczynku wpust jest luźno zamknięty. Pod wpływem słabych bodźców otwiera się, ale działanie silnego bodźca powoduje jego skurcz – na przykład podczas przypadkowego połknięcia środka żrącego, napicie się bardzo zimnego płynu.
5. Zaopatrzenie płynowe
Tętnice
Zaopatrzenie tętnicze żołądka pochodzi z pnia trzewnego (truncus coeliacus). Wszystkie odgałęzienia pnia trzewnego biorą udział w zaopatrzeniu w krew tętniczą:
– tętnica żołądkowa lewa (arteria gastrica sinistra) zaopatruje krzywiznę mniejszą z lewej strony
– tętnica wątrobowa wspólna (art. hepatica communis) od niej odchodzi gałąź żołądkowa prawa (art. gastrica dextra), zaopatrująca krzywiznę mniejszą z prawej strony, a także gałąź żołądkowo-dwunastnicza (art. gastroduodenalis), z której odchodzi gałąź żołądkowo-sieciowa prawa (art. gastroomentalis dextra), zaopatrująca krzywiznę większą z prawej strony
– tętnica śledzionowa (art. splenica) – z niej wychodzi gałąź żołądkowa tylna (art. gastrica posterior), zaopatrującą tylną ścianę żołądka; gałąź żołądkowo-sieciowa lewa (art. gastroomentalis sinistra), zaopatrująca krzywiznę większą z lewej strony, oraz gałęzie żołądkowe krótkie (art. gastricae breves), które zaopatrują dno żołądka.
Tętnice żołądkowe lewa i prawa tworzą anastomozy – łuk tętniczy krzywizny mniejszej, anastomozy tętnicy żołądkowo-sieciowej lewej i prawej tworzą łuk tetniczy krzywizny więkzej.
Żyły
Żołądek bezpośrednio drenują:
– żyła żołądkowa prawa i lewa (vena gastrica extra, sinistra) – odchodzą od krzywizny mniejszej i drenują krew do żyły wrotnej (v. portae hepatis);
– żyła żołądkowo sieciowa lewa (v. gastroomentalis sinistra) i żyły żołądkowe krótkie (vv. gastricae breves) odchodzą od krzywizny większej, drenują krew do żyły śledzionowej (v. splenica), która następnie trafia do żyły wrotnej;
– żyła żołądkowo-sieciowa prawa (v. gastroomentalis dextra) – odchodzi od krzywizny większej i drenuje krew do żyły krezkowej górnej (v. mesenterica superior), która następnie trafia do żyły wrotnej.
Drogi limfatyczne
Limfa z okolicy żołądka spływa do:
– węzłów żołądkowych prawych i lewych – z krzywizny mniejszej,
– węzłów śledzionowych – z dna żołądka,
– węzłów żołądkowo-sieciowych lewych i prawych– z krzywizny większej, korzenia krezki sieci większej,
– węzłów odźwiernikowych – z części odźwiernikowej.
Limfa następnie zbierana jest w zbiorniku mleczu (cisterna chili) i drenowana przewodem piersiowym (ductus thoracicus) do lewego kąta żylnego.
CZĘŚĆ 2
Po zapoznaniu się z anatomią można się przyjrzeć funkcjom żołądka. Postaram się przedstawić, w jaki sposób powstające dysfunkcje żołądka mogą wpłynąć na nasz organizm.
1. Funkcje
– czasowe przechowywanie pokarmu;
– wydzielanie HCl, dwuwęglanu (wodorowęglanu) i śluzu przez komórki wydzielnicze błony śluzowej;
– przesuwanie i rozdrabnianie pokarmu dzięki skurczom mięśniówki;
– działanie bakteriostatycznie kwasu solnego na pokarm;
– aktywacja enzymów proteolitycznych;
– wchłanianie żelaza – zaburzenie funkcjonowania może doprowadzić do niedoborów i anemii;
– wstępne trawienie pokarmów – sok żołądkowy rozpoczyna trawienie białka (pepsyna – powstaje z pepsynogenu, jeśli pH w żołądku spadnie poniżej 3), powoduje hydrolizę tłuszczów (lipaza żołądkowa) i rozpad kazeiny (podpuszczka – występuje w okresie niemowlęcym). Sekrecja soku żołądkowego jest stymulowana przez nerw X a także poprzez zwiększenie ilości tryptofanu (małe porcjami, ale często dostarczane) i aminokwasów w diecie, jony wapnia. Większe obniżenie pH żołądka powoduje zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego i w następstwie inhibicję wydzielania gastryny;
– wytwarzanie czynnika wewnętrznego Castle`a, niezbędnego do wchłaniania witaminy B12 w jelicie krętym (czynnik przeciwanemiczny);
– wydzielanie hormonów:
-
- gastryny – wydzielana w części odźwiernikowej i śluzówce dwunastnicy. Zwiększenie wydzielania następuje podczas spożywania protein, wypełnienia żołądka, na drodze działania nerwu błędnego oraz zwiększenia ilości katecholamin w osoczu (pochodne tyrozyny, np. adrenalina, noradrenalina, dopamina). Gastryna stymuluje regenerację warstwy śluzowej żołądka, dwunastnicy i komórek wydzielniczych, stymuluje perystaltykę części odźwiernikowej, opróżnianie pęcherzyka żółciowego, sekrecję żółci, pobudza pęcherzyki trzustki, koordynuje zamykanie odźwiernika (na drodze chemicznej). Podczas silnego zakwaszenia żołądka (pożywienie, picie kawy na czczo) dochodzi do zahamowania wydzielania gastryny i rozregulowania pracy odźwiernika (kwaśne środowisko zamyka odźwiernik, zasadowe go otwiera – regulacja chemiczna, nie mechaniczna);
- cholecystokinina (CCK) – wydzielana w dwunastnicy i jelicie czczym dzięki obecności wolnych kwasów tłuszczowych, peptydów, aminokwasów aromatycznych i glukozy. Zwiększenie ilości trypsyny w dwunastnicy hamuje wydzielanie cholecystokininy. CCK hamuje wydzielania HCl, a stymuluje wydzielania pepsynogenu w żołądku. Powoduje zwiększenie wydzielania wszystkich enzymów trzustkowych, zwiększenie wydzielania wodorowęglanów w trzustce i proenzymów. Warunkuje sprawne działanie zwieracza Oddiego. Jest silnym stymulator skurczów pęcherzyka żółciowego. Ponadto jest hormonem sytości;
- sekretyna – wydzielana w dwunastnicy i jelicie czczym. Zwiększenie wydzielania następuje podczas zakwaszenia treści pokarmowej. Sekretyna stymuluje wydzielanie zasadowego soku trzustkowego bogatego w wodorowęglany, alkalizuje żółć w przewodach żółciowych, hamuje wchłanianie wody i soli w pęcherzyku żółciowym (znacznie podczas powstawania kamieni i złogów w pęcherzyku), spowalnia opróżnianie żołądka przez hamowanie perystaltyki, działa antytroficznie na śluzówkę żołądka;
- somatostatyna – wydzielana przez komórki D błony śluzowej żołądka (ponad to jest wydzielana przez podwzgórze, ośrodkowy układ nerwowy, komórki D trzustki, tarczycę, łożysko), działa przeciwstawnie do sekretyny – hamuje wydzielanie soku żołądkowego, soków trzustkowych, żółci w wątrobie oraz wpływa na wydzielanie hormonów tkankowych – hamuje wydzielanie hormonu wzrostu przez przysadkę, wydzielanie insuliny, glukagonu i gastryny;
- serotonina – wydzielana przez komórki EC (enterochromatifilne) błony śluzowej żołądka. W błonie śluzowej układu trawiennego wytwarzane jest ok. 90% serotoniny organizmu. Serotonina jest bardzo ważnym neuroprzekaźnikiem, wspólnie z melatoniną reguluje sen. Poziom serotoniny wzrasta po spożyciu białek, spada po spożyciu węglowodanów. Serotonina ponad to reguluje apetyt, temperaturę ciała, podwyższa ciśnienie i krzepnięcie krwi. Jest ważnym regulatorem pracy mięśni gładkich – układu trawiennego, oskrzeli, naczyń krwionośnych. Obnizenie poziomu serotoniny powoduje zmęczenie, impulsywność, depresję, zwiększenie wrażliwości na ból, obniżenie popędu seksualnego.
2. Konsekwencje kliniczne dysfunkcji żołądka
Na powstania patofizjologii żołądka może złożyć się wiele wyżej wymienionych czynników. Samo położenie żołądka na granicy pomiędzy jamami ciała z dużą różnicą ciśnień (ujemne ciśnienie -5cm H2O bezpośrednio pod przeponą i dodatnie 10cm H2O w jamie brzusznej) stwarza możliwość powstania wielu mechanicznych dysfunkcji tego narządu. Zaburzenia funkcji żołądka może wiązać się z różnego rodzaju dolegliwości w całym ciele. Podam kilka przykładów.
– Bóle lewego barku – mogą być wywołane podrażnieniem nerwu przeponowego lewego. Nerw ten unerwia czuciowo także otrzewną w okolicy żołądka. Podrażnienie otrzewnej powoduje podrażnienie włókien czuciowych nerwu przeponowego, który wychodzi z 3 ,4 i 5 segmentu szyjnego. Z tego samego segmentu wychodzą również włókna zaopatrujące czuciowo i ruchowo obręcz barkową.
– Bóle głowy, bóle odcinka szyjnego. Żołądek wraz z przełykiem przyczepiony jest do części podstawnej kości potylicznej w okolicy więzozrostu klinowo-podstawnego (symphysis spheno-basilaris, SSB). Jest to część tak zwanego rozcięgna centralnego, funkcjonującego jako jedna część sięgająca od podstawy czaszki do dna miednicy. Podrażnienie żołądka i przełyku powoduje bezpośrednie przeniesienie napięcia na czaszkę i zaburzenie mechaniki odcinka szyjnego i ruchomości kości czaszki, prowadzące w konsekwencji do bólów głowy i odcinka szyjnego.
– Mnogie sąsiedztwo żołądka z innymi strukturami (osierdzie, płuca, wątroba, trzustka, dwunastnica, lewe nadnercze, lewa nerka, okrężnica poprzeczna i zstępująca, śledziona) warunkuje wzajemne oddziaływanie na siebie tych w warunkach zdrowia, ale również w warunkach patofizjologii i patologii. Ma na to wpływ również embriologiczne pochodzenie narządów – wątroby, trzustki i śledziony;
– Pogłębienie kifozy piersiowej – może być konsekwencją skrócenia tkanek w śródpiersiu, w wyniku czego może powstać przepuklina rozworu przełykowego. Przepuklina rozworu przełykowego manifestuje się między innymi uczuciem pieczenia w gardle, odbijaniem, bólem zamostkowym, nudnościami, bólem pod lewym łukiem żebrowym;
– Żołądek przez połączenie z przeponą poprzez więzadło żołądkowo-przeponowe, oraz przełyku przez więzadła Treitza-Laimera, mięśnie Rougeta i Juvary oraz grzbietową część sieci mniejszej (do więzadła wieńcowego wątroby) może spowodować dysfunkcję przepony i tym samym wpłynąć na mechanikę oddychania. Ponadto połączenie żołądka z lewą odnogą przepony, która stanowi także przedłużenie krezki przełyku, wpływa na funckjonowanie głównego mięśnia oddechowego;
– Inne połączenia więzadłowe żołądka (sieć mniejsza, sieć większa, więzadło żołądkowo-śledzionowe) powodują wzajemna zależności między narządami i mogą także prowadzić do wzajemnych dysfunkcji narządów. Prawidłowe funkcjonowanie aparatu więzadłowego żołądka warunkuje jego prawidłową funkcję. Określa jego optymalne położenie i wzajemne relacje z innymi strukturami. Dla prawidłowego funkcjonowanie żołądka (perystaltyka, funkcje wydzielnicze) niezbędne jest odpowiednie napięcię więzadeł. Wart zaznaczenia jest fakt, że zaopatrzenie płynowe żołądka odbywa się przez te więzadła;
– Połączenie z otrzewną stwarza możliwość przeniesienia napięć na żołądek po operacjach jamy brzusznej. Dlatego zdarzają się dolegliwości żołądkowe po zabiegach chirurgicznych w jamie brzusznej;
– Bliskie sąsiedztwo narządowe może przyczynić się do szybkiego przeniesienia procesu patologicznego na inne narządy – szczególnie pęcherzyk żółciowy i wątrobę;
– Zwiększenie ciśnienia w żyle wrotnej może zaburzyć odpływ krwi z żołądka i spowodować powstawanie żylaków przełyku – anastomozy żylne. Podobna sytuacja może powstać u pacjentów z niewydolnością prawej komory serca, zespole żyły głównej górnej, guzach śródpiersia.
– Lokalizacja unerwienia przywspółczulnego (nerw błędny prawy i lewy oplatają żołądek) może powodować dysfunkcje kompleksu OAA (potylica-kręg szczytowy-kręg obrotowy), okolica OAA jest również ważna w zaopatrywaniu tętniczym i odpływie żylnym z głowy;
– Zwiększenie aktywności układu współczulnego (oplecionego wokół żoładka) może spowodować dysfunkcje kręgosłupa piersiowego, szczególnie T6-T9, splotu trzewnego i żeber w tej okolicy;
– Zwiększenie aktywności układu współczulnego powoduje zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego i śluzu, obniżenie perystaltyki i wazokonstrykcję. T wszystkie czynniki przyczyniają się do zaburzenie trawienia. Po ustaniu działania bodźca i wzroście poziomu kortyzolu następuje wznowienie wydzielania soku żołądkowego, lecz na niezabezpieczoną śluzem powierzchnię, co powoduje podrażnienie błony śluzowej żołądka przez kwas solny;
– Zaburzenie sekrecji hormonów wywołane dysfunkcjami żołądka może spowodować inne dysfunkcje;
– Zaburzenie wydzielania czynnika wewnętrznego Castle’a powoduje obniżenie wchłaniania witaminy B12 z jelita krętego i anemię;
– Nadmierne wypełnienie jelit powoduje hamowanie ruchów perystaltycznych żołądka w części odźwiernikowej. Jest to istotne w problemach żywieniowych, dysbakteriozie jelit. Odźwiernik jako zwieracz rzeczywisty funkcjonuje na drodze chemicznej;
– Dysfunkcja żołądka może spowodować wystąpienie zespołu żołądkowo-sercowego, tzw. zespołu Roemfelda. Polega on na obecności objawów kardiologicznych, których przyczyny nie leżą po stronie serca, ale powstają w wyniku mechanicznego nacisku żołądka na koniuszek serca. Przedłużeniem więzadła żołądkowo-przeponowego jest po drugiej stronie przepony więzadło przeponowo-osierdziowe. Do takiej sytuacji dochodzi w wyniku powstania przepukliny rozworu przełykowego, nadmiernego wypełnienia żołądka lub choroby wrzodowej żołądka;
– W dobowym rytmie narządowym, żołądek największą aktywność wykazuje pomiędzy godziną 7:00 a 9.00. Jest to więc dobra pora na zjedzenie śniadania. Natomiast najmniejsza aktywność tego narządu przypada pomiędzy 19:00 a 21.00;
– Z żołądkiem jest związany drugi ząb przedtrzonowy i drugi ząb trzonowy po obu stronach (dotyczy żuchwy i szczęki). Powiązanie narządów z zębami zachodzi drogą mechaniczną (poprzez powięź, dziąsła są kontynuacją układu powięziowego), drogą odruchową (podobnie jak strefy odruchowe na podeszwie stopy) oraz embriologiczną (funkcjonowanie śluzówek ciała);
– Emocjonalnie żołądek jest związany ze stresem (szczególnie socjalnym) w konfrontacji z innymi, przepracowaniem (obciążenie zawodowe), bezsennością, nagłymi wydarzeniami emocjonalnymi (nie móc czegoś przetrawić). Żołądek jest dysfunkcyjny u osób cholerycznych, wybuchowych, szybko reagujących złością, osób mających potrzebę ciągłego udowadniania czegoś wszystkim, sfrustrowanych, reagujących złością na drobne wydarzenia;
– W przypadku zaburzenia unerwienia autonomicznego wpustu żołądka może dojść do jego patologicznego skurczu – chorobowy kurcz przełyku (cardiospasmus). W tej sytuacji przełykanie jest utrudnione lub niemożliwe.
3. Patologie żołądka
– Ptoza – obniżenie narządu. Może być spowodowana przez utratę elastyczności ścianek żołądka (osoby starsze, osoby mające zmiany hormonalne), asteniczną budowę ciała, nadmierną kifozę piersiową, retrowersję macicy, blizny, urodzenie dziecka. Może objawiać się uczuciem ciężkości, ciągłego przepełnienia żołądka, koniecznością poluzowania paska po jedzeniu, szybkiego uzyskiwania wrażenia sytości po posiłku (jednak uczucie głodu pojawia się bardzo szybko), nietolerowaniem leżenia na brzuchu, pochyleniem i zgięciem tułowia, który podąża za rozciągniętymi tkankami, bólem głowy bezpośrednio po zjedzeniu dużego posiłku, kłopotami z nabraniem większego oddechu;
– Przepuklina rozworu przełykowego – wpuklanie się wpustu lub nawet dna żołądka do wnętrza klatki piersiowej. Otwarcie rozworu przełykowego może być przyczyną chronicznego kataru. Podczas wydechu dochodzi do zassania kwaśnych oparów z żołądka do górnych dróg oddechowych, na które wrażliwa jest ich śluzówka. Katar jest reakcją obronną śluzówki górnych dróg odechowych;
– Ostre zapalenie błony śluzowej żołądka –powstaje w wyniku infekcji bakteryjnej (Helicobacter pylori), zatrucia alkoholem lublekami (szczególnie kwas acetylosallicylowy), mocznicy, stresu, alergi pokarmowej;
– Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka – powstaje w wyniku infekcji Helicobacter pylori, choroby autoimmunologicznej, refluksu;
– Wrzody żołądka– ich przyczynami mogą być dysfunkcje wymienione w poprzednim punkcie. Ponadto pojawiają się także w wyniku działania nikotyny, reflukxu żołądkowo-dwunastniczego, zalegania treści pokarmowej w żołądku (obniżenie pH). Najczęściej występują się w okolicy krzywizny mniejszej;
– Nowotwór żołądka – przyczyny jego powstawania są w większoścu takie same jak przyczyny powstawania wrzodów żołądka. Poza nimi warto wspomnieć o rakotwórczym działaniu nitrozoaminu, czyli substancji wytwarzanej przez bakterie, powstające m.in. w procesie peklowania mięsa i obróbki termicznej mięsa.
Innymi objawami dysfunkcji żołądka mogą być:
– odbijanie,
– nudności,
– uczucie pełności,
– nietolerowanie jedzenia między godziną 19:00 a 21:00,
– katar,
– uczucie „kulki w gardle”.
4. Dzwonki alarmowe
Wśród dzwonków alarmowych, będących nawet przeciwwskazaniem do terapii, wiążących się z koniecznością wykonania badań lekarskich należy wymienić:
– wymioty,
– objawy zapalenia otrzewnej, gorączka, pozytywny test odbicia,
– pogarszający się ogólny stan zdrowia,
– ból brzucha związany z określoną pozycją i/lub porą doby,
– ból brzucha pogarszający się po jedzeniu,
– smoliste stolce – skrzepnięta krew, krwawienie w proksymalnej części układu pokarmowego,
– szybka utrata wagi,
– reakcje autonomiczne podczas badania – pocenie się, zawroty głowy, tachykardia, nasilenie bólu podczas badania,
– spazm mięśniowy,
– wyczuwalne palpacyjnie guzy,
– powiększenie węzłów chłonnych w okolicy obojczyka (węzły Virchowa).
Myślę, że trochę udało mi się przybliżyć, jak istotny wpływ ma żołądek na funkcjonowanie naszego organizmu w warunkach zdrowia i choroby. Oczywiście każdy przypadek kliniczny należy rozważyć indywidualnie, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwwskazań do terapii.
Źródła
A. Bochenek, Anatomia człowieka
Prometeusz, Atlas anatomii
Eric Hebgen, Visceral manipulations In osteopathy
J. P. Barral, Vesceral manipulation I i II
T. Liem, Przewodnik po osteopatii wisceralnej
Wikipedia
Wiadomości z kursów
Foto
T. Liem, Przewodnik po osteopatii wisceralnej
Prometeusz, Atlas anatomii
A. Bochenek, Anatomia człowieka