Mięsień biodrowo-lędźwiowy (musculus iliopsoas) położony jest u człowieka bardzo głęboko, dlatego też przez wielu znamienitych terapeutów traktowany jest jak narząd wewnętrzny. Mięsień ten składa się z trzech części:
- mięsień biodrowy (m. iliacus)– ma swój początek na wewnętrznej powierz
chni talerza biodrowego w dole biodrowym, więzadle biodrowo – lędźwiowym, części stawu krzyżowo – biodrowego oraz części bocznej kości krzyżowej. Podążając w dół, wplata się w torebkę stawu biodrowego, dlatego stan napięcia tego mięśnia może spowodować dysfunkcję stawu biodrowego i krzyżowo biodrowego - mięsień lędźwiowy większy (m. psoas major) – ma swój początek na wyrostkach żebrowych 4 pierwszych kręgów lędźwiowych, trzonach kręgów lędźwiowych i dyskach międzykręgowych w odcinku lędźwiowym, oraz tworzy przestrzeń otaczającą nerwy i naczynia krwionośne w tym odcinku kręgosłupa. mięsień ten łączy się z mięśniem biodrowym i zmierza do krętarza mniejszego kości udowej, mieszając się po części z więzadłami stawu biodrowego. Tak skomplikowany początek mięśnia nie jest bez znaczenia jeśli chodzi o biomechanikę miednicy. Mięsień unerwiony jest z gałęzi nerwów L1 i L2, co wpływa funkcjonowanie przejścia piersiowo – lędźwiowego
- mięsień lędźwiowy mniejszy (m. psoas minor) – ma swój początek na trzonach kręgów Th 12 i L1 i ich dysku międzykręgowym. Występuje u 40% populacji. Przyczepia się do wyniosłości biodrowo – łonowej, wplatając się w więzadło pachwinowe oraz ochrania nerw wdowy przed kompresją. Jest unerwiony przez gałęzie nerwu L1.
Taka budowa mięśnia biodrowo – lędźwiowego ma ogromne znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu miednicy i tym samym całego ciała człowieka:
– bierze udział w utrzymaniu statyki ciała (jako mięsień toniczny nadmiernie się napina i skraca)
– kieruje ustawieniem miednicy, kończyny dolnej i kręgosłupa
– spazm może powodować bóle brzucha w dole biodrowym i pachwinie, ból pleców oraz ból kolana, będący wynikiem zablokowania funkcji nerwu płciowo-udowego, przechodzącego pomiędzy brzuścami mięśnia. Najdłuższe gałązki nerwu sięgają do przyśrodkowej strony kolana (samoistny obrzęk i ból kolana w połączeniu z ograniczeniem zgięcia i wyprostu)
– napięcie może imitować kolkę wątrobową lub nerkową, dysfunkcję wszystkich narządów wewnętrznych
– może powodować bóle podczas miesiączkowania (pierwotne bolesne miesiączkowanie – algomennorhea), bez odchyleń w badaniu ginekologicznym
– na mięśniu lędźwiowym większym przebiega moczowód, wobec tego napięcie mięśnia może spowodować problemy w układzie moczowo – płciowym
– wpływa na funkcjonowanie przejścia piersiowo – lędźwiowego (poprzez przyczep i unerwienie), a zablokowanie tego rejonu jest kompensowane przez kręgosłup lędźwiowy i piersiowy, obciążając te odcinki
– może powodować zaburzenia funkcjonowania splotu lędźwiowego (gałęzie splotu przebiegają między brzuścami mięśnia)
– otoczony jest powięzią biodrową (fascia Iliaca), która jest szyną poślizgową dla nerek i leżących w pobliżu narządów wewnętrznych
– współpracuje szczególnie z m. czworobocznym lędźwi (m . quadratus lumborum), m. poprzecznym brzucha (m. tranversus abdominis), przeponą (diaphragma) i mięśniami dna miednicy, wpływając na stabilność kręgosłupa lędźwiowego
– napięty może utrudnić przepływ krwi i limfy pod więzadłem pachwinowym
Spastyczne napięcie tego mięśnia może spowodować pojawienie się zespołu mięśnia biodrowo – lędźwiowego i bolesny przykurcz mięśnia gruszkowatego (m. pisiformis) po stronie przeciwnej, pogłębienie lordozy lędźwiowej, przodopochylenie kości biodrowej. Przy osłabieniu nie jest możliwy prawidłowy chód.
Funkcja:
– najsilniejszy zginacz stawu biodrowego
– obustronne napięcie – zginanie kręgosłupa lędźwiowego i przodopochylenie miednicy przy ustabilizowanych kończynach dolnych
– jednostronne napięcie – ipsilateralny skłon boczny kręgosłupa razem z m. skośnym wewnętrznym. Jeśli kręgosłup jest ustawiony w lordozie, to kręgi obracają się w stronę wypukłą, jeśli natomiast miednica nie może ustawić się w naturalnej pozycji, to mięsień wywoła zgięcie kręgosłupa, skłon boczny i ipsilateralną rotację.